อยากจัดฟันเสร็จเร็วขึ้น เราช่วยได้อย่างไรบ้าง

ระยะเวลาที่ใช้ในการจัดฟันนานแค่ไหน คือคำถามของคนที่มีแผนจะจัดฟันอยากรู้ แต่การจัดฟันนั้นมีปัจจัยหลายอย่างที่เกี่ยวข้อง ถึงแม้จัดฟันใสที่มีการกำหนดชิ้นงานตั้งแต่ต้นจนจบได้ว่าต้องใช้กี่ชิ้น ก็ยังไม่ได้จบตามแผนนั้น “เป๊ะๆ” เสมอไป

เนื่องจากร่างกายของคนเรามีความซับซ้อนและไม่เหมือนกันในแต่ละคนครับ คุณหมอและคนไข้จึงมีส่วนสำคัญมากที่จะทำให้การจัดฟันเป็นไปตามแผนและใช้เวลาน้อยที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้

ระยะเวลาในการจัดฟัน

ระยะเวลาจะแตกต่างกันไปตามความผิดปกติที่ต้องแก้ไข ในกรณีที่จัดฟันครั้งแรกมักจะไม่น้อยกว่า 1 ปี เฉลี่ยแล้วประมาณ 2-3ปี

จะมีการจัดฟันรอบสองที่อาจจะใช้เวลาน้อยกว่า เช่น 3เดือน หรือ 6เดือน ก็สามารถเกิดขึ้นได้ ในกรณีที่ฟันห่างหรือฟันเกเล็กน้อย

แต่ก็มีบางเคสที่เกินค่าเฉลี่ย เช่น มากกว่า3ปี มากกว่า5ปี อาจจะด้วยปัจจัยความสม่ำเสมอในการเข้ารับการรักษา หรือช่องว่างบางตำแหน่งคนไข้ต้องการปิดช่องว่างแทนการใส่ฟันปลอมปัจจัยเหล่านี้ก็อาจะทำให้การจัดฟันนานกว่าปกติได้

ปัจจัยที่มีผลต่อระยะเวลาในการจัดฟัน

1.ปัญหาที่ต้องแก้ไข ฟันที่มีการเรียงตัวผิดปกติมาก ใช้เวลาในการจัดฟันนานกว่า

2.มีการสบฟันที่ผิดปกติ การสบฟันที่ผิดปกติมาพร้อมกับแรงสบฟัน และความเคยชินของกล้ามเนื้อ และวิธีการเคี้ยว ถ้าต้องแก้ไขการสบฟันจะทำให้ใช้เวลาจัดฟันนานขึ้น

3.วางแผนถอนฟัน 

ถ้าแผนการรักษามีการถอนฟันร่วมด้วย โดยทั่วไปก็จะต้องใช้เวลาจัดฟันนานกว่า

เว้นแต่ว่าบางเคสที่ฟันมีความซ้อนหรือยื่นแต่คนไข้ไม่ต้องการถอนฟัน หรือมีปัจจัยบางอย่างที่ทำให้ไม่ควรถอน การเรียงฟันอาจจะต้องใช้วิธีอื่นซึ่งกลายเป็นว่าต้องใช้เวลานานเช่นกัน

4.ชนิดของการจัดฟันที่เลือก 

การจัดฟันโลหะปกติจะออกแรงได้ดีในช่วง 1-2 อาทิตย์แรก หลังจากนั้นแรงของยางรัด(o-ring) หรือเชน(chain)จะอ่อนแรงลง คนไข้จึงจะต้องมาปรับเครื่องมือทุกเดือน เพื่อให้เกิดแรงเคลื่อนฟันต่อได้

การจัดฟันดามอน หรือการจัดฟันใส จะสามารถออกแรงเคลื่อนฟันได้ต่อเนื่องมากกว่าแบบใช้ยางรัด ส่งผลให้เคลื่อนฟันได้ไว และมีโอกาสจัดฟันเสร็จเร็วกว่า

5.การดูแลสุขภาพช่องปาก 

เมื่อเกิดฟันผุหรือเหงือกอักเสบอาจทำให้ต้องหยุดการรักษาชั่วคราว และส่งอุดฟันหรือขูดหินปูนทำให้เสียเวลาการเคลื่อนฟันออกไป

โดยเฉพาะถ้าเกิดกรณีที่ไม่ได้มาทำการรักษาเป็นประจำ แล้วตรวจพบว่า มีฟันผุต้องรักษารากฟัน หรือต้องหยุดรักษาโรคปริทันต์ให้หายดีก่อน ก็จะยิ่งทำให้การจัดฟันต้องนานออกไปได้อีก เพื่อแก้ปัญหาต่างๆแล้วจึงเคลื่อนฟันใหม่

6.ความร่วมมือในการรักษา 

ปฎิบัติตามคำแนะนำของคุณหมออย่างเคร่งครัด เช่น การดึงยางจัดฟัน การมาพบคุณหมอตามนัด การใส่เครื่องมือยกการสบฟัน

กรณีที่คุณจัดฟันแบบใส ก็ควรใส่เครื่องมือจัดฟันต่อเนื่องอย่างน้อย 20 ชั่วโมงต่อวัน และเปลี่ยนชุดเครื่องมือตามที่ให้คำแนะนำไว้

การทำตามคำแนะนำอย่างดีเยี่ยมให้ผลในสองประเด็น

อย่างแรก คือ ฟันเคลื่อนตามแผนได้อย่างมีประสิทธิภาพ คุณหมอสามารถทำงานในขั้นตอนต่อไปได้

อย่างที่สอง ถ้าทำเต็มที่แล้วฟันไม่เคลื่อนตามที่คุณหมอวางแผนไว้ คุณหมอจะได้กลับมาตรวจสอบสาเหตุ หรือหาทางแก้ไขด้วยวิธีอื่น เพื่อไม่ให้ระยะเวลาการจัดฟันยาวนานมากจนเกินไป

7.อายุ 

คนไข้อายุน้อยจะสามารถเคลื่อนฟันได้ง่ายกว่า ใช้เวลาจัดฟันน้อยกว่าคนไข้อายุมาก เนื่องจากร่างกายยังมีการซ่อมและสร้างได้ดี

(แต่คนไข้อายุมากก็จัดฟันได้ แอบกระซิบว่าการพักผ่อนให้เพียงพอ การมีสุขภาพที่แข็งแรงนั้นมีผลต่อการจัดฟันด้วย เนื่องจากการจัดฟันคือการซ่อมและสร้างเพื่อเคลื่อนตำแหน่งฟันสลับกันไป ถ้าร่างกายมีประสิทธิภาพที่ดีการเคลื่อนฟันก็จะดีด้วย)

8.อาหาร

อาหารที่แข็ง หรือเหนียว อาจก่อให้เกิดความเสียหายกับเครื่องมือจัดฟัน ซึ่งหากเกิดขึ้นบ่อยๆ ก็จะส่งผลให้จัดฟันเสร็จช้าลง เช่น ฟันกำลังเคลื่อนไปด้านหนึ่งได้สัก 1มิลลิเมตรแล้ว ปรากฎว่าเครื่องมือหลุดโดยที่คนไข้ไม่รู้ตัว กว่าจะพบคุณหมออีกครั้งฟันก็เด้งกลับไปที่เดิมแล้ว เป็นต้น

อาหารที่เปรี้ยว หรือน้ำอัดลม จะทำให้ผิวฟันด้านบดเคี้ยวสึกลง มีผลให้ฟันสึกและสั้นลง การเคลื่อนฟันก็จะยากขึ้นเนื่องจากระยะห่างระหว่างฟันบนและฟันล่างน้อยลง เวลาเคลื่อนฟันจึงกระทบกันหรือขวางกันได้ง่ายขึ้น

9.ยา

ยาบางชนิดเช่น ยาแก้ปวดแก้อักเสบ NSAIDS (Ibuprofen, Aspirin) ยาในกลุ่ม Steroid และยากดภูมิกุ้มคัน จะทำให้ฟันเคลื่อนตัวช้าลง ขณะที่ยาเพิ่มไทรอยด์ และ วิตามินดี จะทำให้ฟันของคุณเคลื่อนไวกว่าปกติก็จะต้องระวังเช่นกัน

บทสรุป

ปัจจัยส่วนใหญ่ที่มีผลต่อการจัดฟันคือ ความซับซ้อนของแต่ละเคส แต่รู้หรือไม่ในเคสที่ซับซ้อนคล้ายๆกันกลับพบว่าจัดฟันเสร็จเร็วช้าไม่เท่ากันได้ ซึ่งในมุมของคนไข้ เราสามารถช่วยได้ดังนี้

1.มาตามนัดอย่างเคร่งครัด การให้แรงอย่างสม่ำเสมอทำให้ฟันเคลื่อนได้ต่อเนื่อง หรือมีปัญหา มีอุปสรรคใดๆคุณหมอจะได้แก้ไขอย่างรวดเร็ว

2.การทำความสะอาด ยิ่งสะอาดมาก ไม่มีหินปูนหรือคราบขี้ฟันเกาะ ฟันก็เคลื่อนด้วยความเรียบลื่นมากขึ้น

3.ให้ความร่วมมือ เช่น ใส่อุปกรณ์หรือเกี่ยวยาง อดทนกลั้นใจพยายามทำให้ได้เพราะส่วนใหญ๋คุณหมอจะไม่รบกวนคนไข้ให้ใส่อุปกรณ์พวกนี้เลยถ้าไม่จำเป็นจริงๆ

4.อายุ แน่นอนว่าอายุน้อย การซ่อมแซมร่างกายดีกว่า ฟันเปลี่ยนตำแหน่งได้ดีกว่า

5.พักผ่อนเพียงพอ ร่างกายที่แข็งแรง มีผลต่อการซ่อมสร้างและการเคลื่อนฟัน

6.อาหาร แข็งมาก เหนียวมาก ก็ทำให้ฟันถูกกดเคลื่อนยากดังนั้น พยายามเลี่ยงไม่ทานบ่อย

7.ยา พวกยาแก้ปวดเช่น ibuprofen ถ้าทานบ่อยๆงานวิจัยพบแล้วว่าทำให้ฟันเคลื่อนช้าลง

หวังว่าทุกท่านที่ได้อ่านบทความนี้จะเอาไปปรับใช้เพื่อให้การจัดฟันของเราสำเร็จตามแผน ด้วยความรวดเร็วนะครับ